BL!NDMAN plays BACH
BL!NDMAN brengt in dit programma een bijzondere uitvoering van de vier Choralpartiten van J.S. Bach (1685-1750). Van deze weinig bekende orgelwerken maakte Eric Sleichim een transcriptie voor saxofoonkwartet.
Doorgaans wordt aangenomen dat Bach deze orgelwerken op de leeftijd van amper vijftien jaar schreef en dat hij ze later herwerkte, wat door hun perfectie lijkt te worden bevestigd. De koraalpartita is een cyclus van variaties waarbij een eenvoudige opeenvolging van verschillende ‘avonturen’ rond eenzelfde thema gehanteerd wordt. In deze werken wordt echter wel duidelijk met welke grote vindingrijkheid Bach deze ‘povere’ techniek gebruikt. Door aan elk van de variaties een eigen identiteit toe te kennen, wekt hij de indruk dat elk stuk ondanks de eenvormige sfeer toch op elk ogenblik als een volwaardig zelfstandig stuk kan bestaan. Als dusdanig geeft elke koraalpartita doorheen zijn variaties blijk van Bachs inventiviteit en innoverende kijk op de Duitse polyfonische traditie.
Het BL!NDMAN saxofoonkwartet geeft met zijn modern instrumentarium een nieuwe gedaante aan deze authentieke stijl. Het buitengewone klankenspectrum van de saxofoons roept net zo goed de strenge klanken op van bepaalde barokorgels. De keuze voor de uitvoering van de Koraalpartita’s door blaasinstrumenten berust dan ook op de bron van alle muziek: de adem. In een eigenzinnige kijk op polyfonie, haakt BL!NDMAN de barok partituren vast aan hedendaagse composities die zeer eigengereid met meerstemmigheid omspringen. Deze korte werken doorkruisen de partita’s en geven, samen met de visuele aanpak van BL!NDMAN, een caleidoscopische dimensie aan de muzikale materie.
Eric Sleichim: artistieke leiding en arrangementen
BL!NDMAN [sax]
Pieter Pellens: sopraansaxofoon
Hendrik Pellens: altsaxofoon
Piet Rebel: tenorsaxofoon
Sebastiaan Cooman: baritonsaxofoon
BL!NDMAN plays Bach is een BL!NDMAN-productie, in coproductie met Happy New Ears, Kunstencentrum Vooruit en Ufafabrik Berlijn (Artists in Residence programme).
Programma
Johann Sebastian Bach / Arr. Eric Sleichim
BWV 766: Christ, der du bist der helle Tag
BWV 770: Ach, was soll ich Sünder machen
BWV 767: O Gott, du frommer Gott
BWV 768: Sei gegrüßet, Jesu gütig
Hedendaags werk:
Louis Andriessen: Workers Union
Eric Sleichim: Storm at Low Tide
John Cage: Five
Steve Reich: New York Counterpoint
Pers
‘Mocht men mij vragen een top 5 van mijn favoriete cd’s op te stellen, dan zal ‘BL!NDMAN plays Bach’ daar één van zijn.’ – Philippe Herreweghe
‘De manier waarop het Belgische BL!NDMAN kwartet Bachs muziek speelt, is even herkenbaar als origineel. Aan Bachs textuur werd niets gewijzigd. Bach wordt uitgevoerd op een andere, nieuwe wijze, vaak met een ongewone frasering, vrij van elk historicisme, maar met een enorme muzikale gevoeligheid.’ – Frankfurter Rundschau
‘Wat zo betoverend werkt in de aanpak, is hoe het kwartet nu eens homogeen klinkt – haast een orgel, jawel – dan weer als vier afzonderlijke stemmen. Dat geeft de variaties extra dynamiek en houdt het geheel spannend. Waar de melodieën en lijnen van instrument naar instrument moeten worden doorgegeven, krijg je momenten waarop het samenspel een extra dimensie aan de muziek verleent.’ – Maarten Beirens, De Standaard, 07-06-2000
‘Van Bachs muziek werden al heel wat bewerkingen gemaakt, de ene al oneerbiediger dan de andere. Dat je de muziek van de grote klassieke componist kunt aanpakken op een manier die tegelijk eigenzinnig en respectvol is, bewijst het BL!NDMAN kwartet. …Klassieke muziek is een opvallende keuze voor iemand die de sax op zo’n aparte manier benadert, dat hij soms louter het geluid van lucht en kleppen de ‘muziek’ laat vormen. Maar het eindresultaat werd uiteindelijk een fraaie cd, die een breed publiek zal kunnen bekoren.’ – Hans-Maarten Post, Het Nieuwsblad
‘Na hun expeditietocht die reeds een aantal jaren aan de gang is en tijdens dewelke ze voortdurend de mogelijkheden van de saxofoon uittten, komt het kwartet aanzetten met een uitzonderlijk serene cd. Alhoewel hier voor velen een heilig huisje omgegooid wordt, is ‘le nouveau BL!NDMAN’ een juweeltje. Barokmuziek klonk zelden zo tijdloos als hier.’ – Roots Town Music
‘Deze plaat is een verademing tussen de talloze arrangementen die dit Bach-jaar met zich meebrengt. Eerder dan alle bekende highlights nog maar eens op een hoopje te gooien, koos het kwartet voor de weinig bekende orgelpartita’s… De thema’s van de vier partita’s worden door één van de vier saxofoons solo voorgesteld, waarbij het typische soms wat scheurende geluid niets doet vermoeden van de absolute heerlijkheid die volgt: de vierstemmige zettingen van de thomascantor, die door de totale harmonie van de blazers soms klinken als waren ze op een orgel gespeeld. Al wat het luisteren voor de klassieke muziekmens vraagt, is een oor dat vrij is van vooroordelen… Beluister ‘Sei gegrüsset, Jesu gütig’ en hoor dat het heel, heel goed is.’ – De Morgen/Metro, 28-06-2000
‘BL!NDMAN plays Bach is het motto van deze bijeenkomst. De Vlaamse saxofonisten hebben de koraalpartita’s die J.S. Bach voor orgel schreef, voor hun eigen instrumenten bewerkt. Ze willen ons nu graag laten horen hoe dat klinkt, en wij raken onder de indruk van de elegantie waarmee ze de melodieën doorgeven: nooit geweten dat Bach gepaard kan gaan met een wiegend bovenlijf, nooit ervaren dat je die melodietjes kunt nakijken als vliegers in een onbewolkte hemel.’ – Ariejan Korteweg, De Volkskrant, 22-11-2001
Agenda
De ‘Bachs’
BWV 766 – Christ, der du bist der helle Tag (11 min)
Adaptatie voor saxofoonkwartet door Eric Sleichim – Cantus Firmus (altsax) + een selectie van7 Partita’s
Dit werk dateert uit de periode wanneer de jonge musicus nog leerling was aan het lyceum van Lüneburg. (tussen 1700 en 1703). De BWV 766 is minder complex dan de 3 andere Koraalpartita’s, maar illustreert wondermooi hoe Bach elke variatie telkens met een andere compositie-techniek sierlijk in het licht zet.
BWV 770: Ach, was soll ich Sünder (13 min)
Adaptatie voor saxofoonkwartet door Eric Sleichim – Cantus Firmus (baritonsax) + een selectie van 7 Partita’s
Bach schreef deze eerste Koraalpartita’s toen hij pas 15 jaar was. De melodische frisheid getuigt reeds van zijn genie.
BWV 767: O Gott, du frommer Gott (10 min)
Adaptatie voor saxofoonkwartet door Eric Sleichim – Cantus Firmus (tenorsax) + een selectie van 6 Partita’s
Een muzikaal gedicht over het leven, de dood en de verrijzenis die de tekst van de hymne illustreert, als een opeenvolging van miniaturen.
BWV 768: Sei gegrüßet, Jesu gütig (11 min)
Adaptatie voor saxofoonkwartet door Eric Sleichim – Cantus Firmus (sopraansax) + een selectie van 7 Partita’s
Gedurende zijn hele carrière herwerkte Johann Sebastian Bach deze partituur waarvan hij de eerste versie schreef toen hij 25 was. De polyfonische vakkundigheid van de grootmeester leidt hier eens te meer tot een groot mystiek moment dat bekend staat als één van de emotionele hoogtepunten uit Bach’s werk.